Mariusz Stopczyk, Dariusz Wojciechowski

Niezależnie od mechanizmu zatrzymania krążenia (migotanie komór, asystolia, rozkojarzenie elektromechaniczne) postępowanie reanimacyjne ma na celu przy-wrócenie właściwego transportu tlenu do tkanek. Służą temu w pierwszym etapie podstawowe czynności resuscytacyjne (basic life support – BLS), w skład których wchodzą: zapewnienie drożności dróg oddechowych i właściwej wentylacji płuc oraz masaż zewnętrzny serca. Prawidłowe wykonanie podstawowych czynności resuscytacyjnych pozwala na wdrożenie specjalistycznego postępowania resus- cytacyjnego (advanced cardiac life support – ACLS), które ma na celu przywrócenie skutecznej hemodynamicznie czynności serca. W zależności od mechanizmu zatrzymania krążenia służą temu defibrylacja elektryczna, stymulacja elektryczna oraz odpowiednia farmakoterapia. Pozwalają one na powrót względnie prawidłowego rytmu i kurczliwości serca oraz zapewnienie prawidłowego wypełnienia i napięcia ścian naczyń. Następnym etapem postępowania z chorym po nagłym zatrzymaniu krążenia są czynności mające na celu ustalenie przyczyn i następstw tego stanu oraz wdrożenie właściwej intensywnej terapii m.in. mózgowej, płucnej, sercowo-naczyniowej, nerkowej, metabolicznej (post-resus- citative life support – PRLS).

PODSTAWOWE CZYNNOŚCI RESUSCYTACYJNE. Według dostępnych statystyk do ponad połowy epizodów nagłego zatrzymania krążenia dochodzi poza placówkami przygotowanymi do udzielania kwalifikowanej pomocy. Szanse na przeżycie są największe wówczas, gdy resuscytację rozpocznie przypadkowy, ale odpowiednio przeszkolony, świadek zdarzenia. Po stwierdzeniu zatrzymania oddechu i krążenia powinien on dokonać udrożnienia dróg oddechowych ofiary, odginając głowę do tyłu, wysuwając żuchwę do przodu i po zaciśnięciu nozdrzy rozpocząć sztuczne oddychanie z częstością 12 oddechów na minutę. Jeżeli po pierwszych 3-5 oddechach na tętnicy szyjnej nie wyczuwa się tętna, należy uderzyć w klatkę piersiową i rozpocząć zewnętrzny masaż serca, uciskając dolną ł/3 mostka z częstością 80-100/min. Czynności te należy kontynuować tak, aby na 15 uciśnięć mostka przypadły 2 oddechy. Utrzymanie krążenia za pomocą pod- stawowych zabiegów resuscytacyjnych i uzyskanie dostępu do żyły (najczęściej przez nakłucie dużych żył), umożliwia wdrożenie wspomagania resuscytacji środkami farmakologicznymi.