Lekarz

ZAPOBIEGANIE

i skrócenie czasu krzepnięcia40. Skłonność do adhezji płytek krwi zwiększa się od 4 do 12 dnia pooperacyjnego. CZYNNIKI PREDYSPONUJĄCE: 1) otyłość 2) podeszły wiek 3) rodzaj zabiegu operacyjnego, szczególnie splenektomia, duże zabiegi w obrębie stawu biodrowego, wycięcie gruczołu krokowego z dojścia nadłonowego47 4) zawał mięśnia sercowego 5) nowotwory złośliwe48 6) chory leżący przez wiele dni przybywa na salę operacyjną często z rozwiniętym już zakrzepowym zapaleniem żył40 7) stosowanie doustnych środków antykoncepcyjnych zwiększa częstość występowania incydentów zakrzepowych i może wymagać leczniczego podawania małych dawek heparyny50.

PRZETACZANIE KRWI

PRZETACZANIE KRWI. Opisane po raz pierwszy u zwierząt w r. 1666 przez Richarda Lowera (1631-1691)3®, a u człowieka przez J. B. Denisa z Francji (1625-1704) w r. 1667 przy użyciu krwi cielęcej87. Pierwsze przetoczenie od człowieka do człowieka opisał w r. 1818 położnik, J. Blundell (1790–1878),s. Początkowo transfuzje wykonywano, by zmienić temperament pacjentów. W r. 1914 Belg A. Hustin (1882-1967)39 zademonstrował przydatność cytrynianu sodu jako środka przeciw krzepnięciu. W okresie przed II wojną światową wykonywano dość często autotransfuzje, np. w pękniętej ciąży pozamacicznej40. W r. 1900 Landsteiner (1868-1943)41 jako pierwszy zaobserwował aglutynację czerwonych krwinek przez surowicę należącą do innego osobnika (Nagroda Nobla w r. 1930). Opisał też grupy krwi AB0 zależnie od kombinacji lub nieobecności dwóch typów aglutynogenów, co może powodować aglutynację, jeśli zetkną się one z aglutyninami surowicy.- W brytyjskiej populacji 45% ludzi ma grupę krwi 0, 44% grupę A, 7% grupę B, 4% grupę AB. Układ Rh został odkryty w latach 1939-1940 (Landsteiner i Wiener)42. Pierwszym substytutem osocza, użytym w r. 19 1 943, był preparat uzyskany z gumy akacjowej.

Powikłania

Po operacjach na nadnerczach może wystąpić zapalenie trzustki, przetoka dwunastnicy w wyniku uszkodzenia jej części zaotrzewnowej przy odsłanianiu prawego nadnercza, przetoka trzustkowa (uszkodzenie trzustki przy dojściu do lewego nadnercza), ostra niewydolność nadnerczy oraz zakażenie rany.

Wyniki leczenia. Rokowanie w przypadkach guzów kory nadnerczy jest poważne ze względu na niski procent wyleczeń (10%) w grupie nowotworów złośliwych (16). Przerzuty po operacji raka kory nadnerczy mogą wystąpić nawet po wielu latach.

Wątroba

Wątroba rosnąc wypukła się z przegrody poprzecznej stając się narządem brzusznym leżącym w krezce. Nie pokryta otrzewną część powierzchni wątroby i przepony jest pozostałością jej rozwoju w przegrodzie poprzecznej. Między 6 a 8 tygodniem życia zarodkowego formuje się ostateczny kształt wątroby: prawy płat wyraźnie powiększa się, a lewy częściowo zanika. Wątroba zarodka, długości 30 mm, stanowi 10% objętości całego ciała, w momencie urodzenia – 5%.

PŁYTKIE ODDYCHANIE

-3. PŁYTKIE ODDYCHANIE. Może być spowodowane zbyt głęboką anestezją, cyklo- propanem, halotanem, środkami zwiotczającymi itd. Postępowanie polega na zastosowaniu oddechu wspomaganego lub kontrolowanego.

-4. NIEREGULARNE ODDYCHANIE. Występuje przy płytkiej anestezji, ale także w głębokiej, gdzie poprzedza zatrzymanie oddechu. Może mieć szczególne znaczenie w zabiegach neurochirurgicznych, podczas manipulacji w pobliżu pnia mózgu (p. rozdz. XXVI). Oddech Cheyne-Stokesa spotyka się w przedawkowaniu narkotycznych środków przeciwbólowych, w niewydolności krążenia, w urazach głowy, w niewydolności nerek oraz po chloropromazynie.

Płytki

Płytki. Przetacza się je w ciężkich trombocytopeniach, pewnych postaciach białaczki, w chorobach nowotworowych z zajęciem kości i w przypadkach uszkodzenia hemo- poezy przez infekcje, leki itp.

UPROSZCZONA PRÓBA KRZYŻOWA. Przeprowadzana w przypadkach, gdy nie można skorzystać z usług laboratorium. Na białej, ogrzanej płytce umieszcza się kroplę surowicy biorcy, do której dodaje się kroplę 5% zawiesiny krwinek dawcy w roztworze fizjologicznym NaCl (2 lub 3 krople krwi w 1 lub 2 ml roztworu fizjologicznego). Miesza się przez przechylanie płytki i pętlą z drutu, umieszcza w ciepłarce na 10-15 minut i znów porusza płytką. Odczytuje się za pomocą szkła powiększającego, szukając aglutynacji.

Antybiotyki. Leki drugiego rzutu.

Anestezja pacjenta we wstrząsie. Do czasu wyprowadzenia pacjenta ze wstrząsu nie należy przeprowadzać operacji wyjątek stanowią najbardziej nagłe przypadki. Przed podaniem leków rozszerzających naczynia należy obowiązkowo uzupełnić płyny. Kwasicę koryguje się podaniem wodorowęglanu sodu. Gdy wystąpi poprawa (wypełnią się żyły szyjne, dłonie i stopy staną się ciepłe i różowe), nie zwlekać z operacją. Im dłuższa zwłoka, tym gorzej dla pacjenta. Ciśnienie krwi należy (jeśli to możliwe) podnieść do około 100 mm Hg (13,3 kPa), a stan kliniczny powinien się poprawić. Skurczowe ciśnienie tętnicze powyżej 100 mg Hg pozwala przypuszczać, że objętość krwi krążącej nie jest mniejsza od 70% normy.

Zespół Vernera-Morrisona (zespół WDHA)

Wywołany jest hormonalnie czynnym guzem wysp trzustkowych, którego komórki wydzielają polipeptydy: GIP (gastric inhibitory polipeptide) zmniejszający wydzielanie soku żołądkowego oraz VIP, rozszerzający naczynia krwionośne i obniżający ciśnienie tętnicze krwi. Zwiększa on też kurczliwość mięśnia sercowego i jego pojemność wyrzutową (8). Guz ten, noszący nazwę vipoma, może występować również w zespole mnogiej gruczolakowatości wewnątrzwydzielniczej. U dzieci komórki wydzielające VIP częściej spotykane są w guzach nadnercza (neuroblastoma, ganglio-neuroma), wyjątkowo w gruczolaku trzustki (23).

Tachykardia

OBJAWY PRZEDMIOTOWE. Tachykardia, wzrost ośrodkowego ciśnienia żylnego – rozszerzenie żył szyjnych, spadek ciśnienia tętniczego, sinica, czasami rytm cwałowy, rzężenia, tarcie opłucnowe oraz, później występujące, stłumienia i szmer osłuchowy oskrzelowy. Na zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej zaobserwować można powiększenie prawej komory serca, uniesienie kopuły przepony, zacienienie w dolnym polu płucnym, a w późniejszym okresie – zatarcie kąta przeponowo-żebrowego związane z wysiękiem opłucnowym. W około połowie przypadków zmiany w EKG – załamek S w I odprowadzeniu, załamek Q i odwrócony załamek T w III odprowadzeniu. Zmiany te są charakterystyczne dla przeciążenia prawej komory.

APARAT DO WPROWADZANIA

-4. APARAT DO WPROWADZANIA. DO ANESTEZJI TYPU BRYCE-SMITHA . Knot nasyca się określoną ilością halotanu, po czym aparat służy do ułatwienia indukcji eterem z parownika typu Oksford. Dostarcza początkowo do 5% halotanu, a po 5-6 minutach stężenie spada do zera.

-5. PAROWNIK PENLON TYPU PRZECIĄGANIA POWIETRZA . Skonstruowany do halotanu (do 6%), chociaż umożliwia stosowanie i innych środków. Skonstruowano specjalną odmianę do metoksyfluranu (do 2%). Współczynnik przeliczenia przy używaniu eteru z parownika do metoksyfluranu wynosi X 10.

ZATRUCIE POTASEM

-7. ZATRUCIE POTASEM. Może powodować zatrzymanie czynności serca podczas lub w krótkim okresie po przetoczeniu pełnej krwi lub wysoko stężonego osocza. Hiperka- liemia występuje częściej w obecności kwasicy metabolicznej.

Stosunek potasu do wapnia może być zaburzony przez następujące czynniki: a. Stara konserwowana krew może zawierać 25 mmol/1 potasu (ponad 5 razy więcej niż normalnie). Jest to wynikiem dyfuzji jonów potasu z erytrocytów. We wstrząsie nawet 3-krotnie mniejsza dawka potasu może być śmiertelna.

Przygotowanie do operacji

Przygotowanie do operacji.' Konieczne jest wyrównanie hipoglikemii przez podanie dożylne 10% roztworu glukozy. We wlewie kroplowym podaje się również hydro- lcortyzon w dawce 10-15 rag/kg m.c./d. W czasie operacji dziecko stale otrzymuje glukozę dożylnie do chwili usunięcia zmienionej tkanki trzustki.

Technika operacyjna. Ułożenie chorego na stole operacyjnym na plecach z wałkiem podłożonym pod okolicę nadbrzusza. Gięcie skórne poprzeczne nad pępkiem z przecięciem obu mięśni prostych. Po otwarciu otrzewnej najwygodniej jest odsłonić trzustkę przez szerokie nacięcie więzadla żołądkowo-okrężniczego. Tylna blaszka otrzewnej przykrywająca trzustkę jest cienka i możliwe jest obejrzenie przez nią gruczołu. Ze względu na częsty brak danych co do rozległości zmian w trzustce obowiązkiem chirurga jest dokładne jej obejrzenie i badanie palpacyjne, co wymaga całkowitego odsłonięcia gruczołu. W tym celu nacina się tylną blaszkę otrzewnej wzdłuż względnie mało unaczynionego dolnego brzegu trzonu i ogona trzustki i uruchamia gruczoł od tyłu. U dziecka trzustka jest luźno przymocowana do jamy brzusznej, co zwłaszcza u niemowląt, pozwala na jej stosunkowo łatwe oddzielenie. Uruchomienie zagięcia śledzionowego dośrodkowo i mobilizacja śledziony pozwala na uwidocznienie ogona i uniesienie trzustki. Poszukując guzka, przeprowadza się badanie palpacyjne trzustki w obrębie trzonu między palcem wskazującym, umieszczonym na jej tylnej powierzchni, a kciukiem, położonym na powierzchni przedniej. W celu zbadania palpacyjnego głowy trzustki konieczne jest uruchomienie dwunastnicy (manewr Kochera) (5, 6, 13, 27). Guzek, zwykle mały (może ich być kilka), średnicy od 1 do 10 mm, brunatnopomarańczowy, jest najczęściej okrągły, dość zbity, ostro odgraniczony od otoczenia. Z miejsc podejrzanych należy pobrać wycinek do doraźnego badania morfologicznego, jeśli śą warunki do jego wykonania.

ZATOR POWIETRZNY

stu objętości krwi. Szybkość przetaczania 1-2 ml/kg na godzinę. Objawy: a) ucisk w klatce piersiowej, b) kaszel, c) duszność, d) sinica, e) przepełnienie żył szyjnych, f) tachykardia, g) trzeszczenia u podstawy płuc, h) obrzęk płuc, i) wzrost OCŻ.

Leczenie. Przerwać przetaczanie. Podać tlen, naparstnicę, eufilinę i atropinę. Posadzić pacjenta. Stosować ciepło, by rozszerzyć naczynia skórne i powiększyć łożysko naczyniowe. Wenesekcja i zaciski na kończyny. Wstrzyknąć 40 mg furosemidu.

POCIĄGANIE TCHAWICY

POCIĄGANIE TCHAWICY. Patrz rozdz. IV. 7. WYSILONY WYDECH. Oznacza zwykle, że anestezja jest za płytka może też być wynikiem częściowego zniesienia odruchu kaszlowego.

Kaszel. Pojawia się najczęściej przy stosowaniu wziewnych środków anestetycznych u chorych z chemicznym (np. zależnym od palenia tytoniu) lub infekcyjnym zapaleniem górnych dróg oddechowych.

Guzy podwzgórza

i wyczuwalny w okresie objawów wirylizacji. Jądra chłopca z guzem kory nadnercza są małe. Inne nowotwory wydzielające gonadotropiny, jak np. wątrobiak zarodkowy lub niektóre potworniało, mogą dawać objawy przedwczesnego dojrzewania. Nowotwory te w okresie zaburzeń hormonalnych są zwykle wyczuwalne w jamie brzusznej, a badania komputerowe i ultrasonograficzne mogą je odróżnić od guza nadnercza.