Wystąpienie objawów w kilka dni po zabiegu operacyjnym, szczególnie u chorych z niedrożnością jelit i z uporczywymi wymiotami, zależy prawdopodobnie od zachłysto- wej bronchopneumonii.

Do odoskrzelowego zapalenia płuc może dojść również bez pierwotnej niedodmy. Niekiedy występuje też pierwotne płatowe zapalenie płuc. Należy pamiętać, aby nie przeoczyć zmian brzusznych (np. zapalenia otrzewnej), które dawać mogą objawy płucne.

Choroby układu nerwowego. Analgezja zewnątrzoponowa i podpajęczynówkowa nie są zazwyczaj polecane, gdyż metody te mogą być obwinione o powstałe w przyszłości objawy chorobowe. Wywiad wskazujący na częste bóle głowy powinien również zniechęcić do stosowania analgezji podpajęczynówkowej.

Padaczka130. Leki przeciwdrgawkowe należy podawać przed, podczas i po operacji.. U podatnych chorych napad padaczkowy wywołać mogą: leki cholinergiczne, metoheksital, inhibitory monoaminooksydazy, fenotiazyny, trójcykliczne leki przeciwdepresyj- ne, etran oraz nagłe odstawienie barbituranów.

Stosowanie w celach profilaktycznych. Podaje się podskórnie 5000 jednostek na 2 godziny przed operacją i w odstępach 8-godzinnych przez 7-10 dni po operacji68.

Stosowanie lecznicze. W zatorze płucnym, w zakrzepowym zapaleniu żył, w zakrzepi- cy tętnic wieńcowych, w schorzeniach i urazach naczyń obwodowych.

Zastosowanie laboratoryjne. Jako środek przeciwkrzepliwy w badaniu OB, odczynu Wassermanna, w przetaczaniach krwi w przypadku erystoblastozy płodowej. Wykrze- pianiu zapobiega 1500 j. heparyny dodane do 540 ml krwi.

Stosunek potasu do wapnia może być zaburzony przez następujące czynniki: a. Stara konserwowana krew może zawierać 25 mmol/1 potasu (ponad 5 razy więcej niż normalnie). Jest to wynikiem dyfuzji jonów potasu z erytrocytów. We wstrząsie nawet 3-krotnie mniejsza dawka potasu może być śmiertelna.

b. Wątroba uwalnia potas na skutek różnych bodźców, np. anoksji, hiperkapni i uwolnienia adrenaliny z nadnerczy w następstwie krwotoku.

INNE PREPARATY STERYDOWE to: prednison i prednisolon (Ultracorten i Ultracor- ten H – przyp. red. poi.) (3 do 5 razy silniejsze od kortyzonu), triamcinolon (15 razy silniejszy), betametason i deksametason (35 razy silniejsze), kortykotropina (ACTH), podawana domięśniowo w dawkach podzielonych w ilości 20-200 mg na dobę.

Kortykostęrydy są często przeciwwskazane u chorych na gruźlicę, przy miejscowych' i uogólnionych infekcjach, jeśli nie są one leczone antybiotykami, u pacjentów z czynną chorobą wrzodową, w okresie psychozy, u chorych ze zrzeszotnieniem kości, zaburzeniami czynności nerek, z cukrzycą, jaskrą, nadciśnieniem, miastenią, z zaburzeniami zakrzepowymi, w okresie niewydolności krążenia oraz u ciężarnych.

Podczas operacji na otwartym sercu, jak i podczas dializ stosuje się krew heparyni- zowaną (30 mg heparyny na 540 ml krwi). Każdą tendencję do krwawienia po jej podaniu można opanować podaniem siarczanu protaminy w dawkach 1-1,5 mg na każdy miligram heparyny. Heparynizacja nie zmienia poziomu wapnia i usuwa groźbę zatrucia cytrynianem.

-9. HIPOTERMIA. Masywne przetoczenie zimnej krwi może powodować oziębienie ciała, co może być przyczyną nagłego zatrzymania krążenia podczas przetaczania65. Można temu zapobiegać przez ogrzanie krwi66. Krew można ogrzewać do temperatury 45°C przez 1 godzinę bez wystąpienia hemolizy87.

Guz kory nadnercza rzadko stwierdzany jest przy badaniu palpacyjnym brzucha ze względu na małe rozmiary, aczkolwiek bywają guzy duże, wyczuwalne przy badaniu.

Rozpoznanie ustalane jest na podstawie wyników badań hormonalnych. Duże stężenie 17-KS w moczu nie zmniejsza się po podaniu deksametazonu (autonomia guza). W ustaleniu umiejscowienia guza kory zasadnicze znaczenie mają badania rentgenowskie. Przeglądowe zdjęcie jamy brzusznej może wykazać cień guza lub zwapnienia w jego obrębie. Urografia w większości przypadków pozwala na ustalenie zajętej strony (ryc. 8-10 a). Guz może uciskać lub przemieszczać norkę.