U chorych otrzymujących kortyzon przez dłuższy czas może dojść do nagłego zgonu z objawami niewydolności krążenia w rezultacie nagłego odstawienia tego leku w okresie poprzedzającym sytuację stresową, anestezję i operację132.

Chc-roba Addisona. Opisana przez Thomasa Addisona (1793-i860)133. Chorzy są podatni na zakażenia, utratę chlorku sodu i na narkotyki. Są oni skłonni do osłabienia, spadku ciśnienia i – być może – gruźlicy. Stanowią duże ryzyko anestezjologiczne, gdyż łatwo dochodzi u nich do przełomów choroby. Rozpoczynają się one od utraty chlorku sodu z moczem, co pociąga za sobą utratę dużej ilości wody. Zmniejsza się ilość płynów krążących, a wymioty i biegunka zmniejszają objętość osocza. Powoduje to odwodnienie i obwodową niewydolność krążenia przy częstym jednoczesnym zaburzeniu równowagi wegetatywnej. Jeżeli chory zostanie poddany operacji przy nie rozpoznanej chorobie podstawowej, może dojść do ciężkiej pooperacyjnej obwodowej niewydolności krążenia. Po rozpoznaniu choroby odpowiednie leczenie przedoperacyjne znacznie zmniejsza ryzyko, jakkolwiek istnieje skłonność do pooperacyjnej hipotensji. Jeżeli do niej dojdzie, trzeba ją leczyć dożylnymi wlewami płynów i dożylnym podawaniem kortyzonu. Przygotowanie przedoperacyjne składa się z podawania chlorku sodu i płynów, glukozy oraz kortyzonu. Ma to na celu utrzymanie objętości krwi krążącej w granicach normy. Metoda anestezji nie powinna powodować niedotlenienia i spadków ciśnienia. Tiopental może być przyczyną znacznej hipotensji.

Wylew do nadnerczy. Jest zwykle śmiertelny i często związany z posocznicą menin- gokokową (zespół Wat.erhouse-Friderichsena134), co opisał po raz pierwszy Voelcker (1861-1946) w r. 1894139. Wysoka gorączka i obwodowa niewydolność krążenia są zwykle bezpośrednią przyczyną śmierci. Niekiedy w stanie tym dochodzi do zatorowości tętnicy lub zapalenia otrzewnej, co sprowadza potrzebę zabiegu chirurgicznego. Wskazany jest kortyzon.