Po ustaleniu diagnozy krwotoku podpajęczynówkowego określa się stan kliniczny chorego w skali zaproponowanej przez Botterella i wsp. w 1956 r. i zmodyfikowa-nej przez Hunta i Hessa w 1968 r. (tab. 10.3). Chorych, których stan kliniczny odpowiada według skali Botterella I lub II stopniowi, kieruje się możliwie jak najszybciej, najlepiej w ciągu 24-48 h, do ośrodka, w którym po wykonaniu angiografii i wykryciu tętniaka mogliby zostać poddani zabiegowi chirurgicznemu. U pozostałych chorych leczenie chirurgiczne odracza się do czasu uzyskania poprawy, która umożliwiłaby zaliczenie ich do pierwszych dwóch grup. Przed zabiegiem oraz u chorych, u których leczenie chirurgiczne odroczono, prowadzi się leczenie zachowawcze, którego celem jest zapobieganie ponownemu krwawie-niu, zwalczanie obrzęku, leczenie powikłań niedokrwiennych, przeciwdziałanie skurczowi naczyń.

Troskliwa opieka pielęgniarska, w warunkach pełnego reżimu łóżkowego, zmniejsza ryzyko wystąpienia następnego krwawienia. Niepokój chorego zmniej-sza się stosując diazepam lub temazepam. Zwalcza się zaparcie i kaszel. Skurczom naczyniowym i niedokrwieniu staramy się przeciwdziałać przez sto-sowanie:

– 1. Leków blokujących wnikanie wapnia do komórki (nimodypina, werapamil, nifedypina, cinaryzyna).

– 2. Leków zwiększających stężenie cyklicznego AMP (aminofilina, papaweryna, izoprenalina).

– 3. Hiperwolemii, którą uzyskuje się przez podawanie dożylne dekstranu i 10% hydroksyetyloskrobi (HES).