-8. ZATRUCIE CYTRYNIANEM I HIPOKALCEMIA68. Konserwowanie krwi w kwaśnym cytrynianie i glukozie (ACD) pozwala na jej przechowywanie do 21 dni. We krwi tej 70% erytrocytów zachowuje żywotność59. W trakcie przetaczania cytrynian reaguje z wapniem zawartym we krwi biorcy, tworząc cytrynian wapnia. P. woduje to spadek poziomu zjonizowanego wapnia00. Większe spadki poziomu zjonizowanego wapnia nie są częste, dopóki krew przetacza się wolno, gdyż cytrynian jest metabolizowany poziom wapnia wraca do normy wkrótce po zakończeniu transfuzji. Nowsze prace«* wykazały, że spadek ten może być rzędu 0,5 mg% po przetoczeniu 500 ml, a 0,6 mg% – po 1000 ml krwi. Zwykle jest on przejściowy i trwa około 10 minut. Odchylenia pH związane ze zmianami PaCOi (hiperwentylacja) i zakwaszeniem krwi konserwowanej mogą również powodować zmiany poziomu wapnia. Niebezpieczeństwo zatrucia cytrynianem nie jest duże, z wyjątkiem następujących stanów: 1) choroby wątroby, 2) anuria,

-3) zaburzenia krążenia wątrobowego, 4) hipotermia (która opóźnia metabolizm cytrynianów przez zahamowanie aktywności enzymów wątrobowych i innych). Po przetoczeniu każdego litra krwi cytrynianowej należy podawać wapń (w postaci zjonizowanej). Do innej żyły podaje się ostrożnie 1 g glukonianu lub chlorku wapnia, U noworodków zaleca się podawanie 1 ml 10% glukonianu wapnia na pierwsze 100 ml utraconej krwi i po 0,75 ml na każde następne 100 ml02. Krew cytrynianowa może powodować depresję mięśnia sercowego na skutek: 1) zatrucia cytrynianem, 2) zakwaszenia krwi cytrynianowej, której pH wynosi 7,0, gdy jest jeszcze świeża, 3) związania zjonizowanego wapnia przez cytrynian, 4) hiperkaliemii podczas przetaczania dotętniczego. Wstrzyknięcie 5-10 ml 10% glukonianu wapnia na każde 500 ml szybko przetaczanej krwi zmniejsza depresję mięśnia sercowego03 i pozwala zachować prawidłowy stosunek wapnia do potasu. Uwalnianie tlenu z przetaczanej krwi cytrynianowej może być upośledzone na skutek spadku poziomu 2,3-dwufosfoglicerynianu. Tak więc krew pacjenta z niedokrwistością jeszcze w parę godzin po transfuzji nie będzie w stanie uwalniać tyle tlenu, ile poprzednio (p. str. 39). Żywotność krwinek czerwonych spada progresywnie i po 21 dniach konserwowania prawie V4 z nich jest usuwana z krążenia biorcy w ciągu 24 godzin po przetoczeniu. Może wystąpić wzrost krwawliwości.

Dowiedziono, że roztwory cytrynianowo-fosforanowe w glukozie lepiej służą do pobierania i konserwowania krwi niż roztwory kwaśnego cytrynianu w glukozie04. Ten pierwszy roztwór ma wyższe pH (7,2 w czasie pobierania), krwinki czerwone są w lep-