Ginekomastia u chłopców jest najwcześniejszym objawem feminizującego guza kory nadnerczy, dlatego w każdym przypadku ginckomastii należy dążyć do wyjaśnienia jej przyczyn. Jako hormonalny przerost przewodów i zrębu piersi męskiej może ona występować u chłopca w każdym wieku. U noworodka i w okresie pokwi- tania traktowana jest jako objaw fizjologiczny, którego przyczyny nie są w pełni wyjaśnione. Nie wymaga ona leczenia, gdyż cofa się samoistnie. Może zajmować jedną stronę, ale częściej występuje obustronnie. Ginekomastia może towarzyszyć niektórym zaburzeniom hormonalnym, jak zespół Klinefeltera (str. 679), zespół feminizujących jąder, niedoczynność lub nadczynność tarczycy. Może też występować, w przebiegu niektórych przewlekłych schorzeń, jak gruźlica płuc, marskość wątroby, białaczka, przewlekła niewydolność nerek połączona z dializami. Znacznego stopnia niedożywienie, jak też stosowanie niektórych leków (gonadotropiny, glikozydy naparstnicy, testosteron, hydroksyzyna), mogą być jej przyczyną. Może występować rodzinnie w zespole Reifenśteina (hipogonadyzm, hypospadiasis, ginekomastia). Również miejscowe drażnienie mechaniczne może być powodem jej powstania (3).
Średnica powiększonych gruczołów sutkowych zwykle wynosi kilka centymetrów, ale czasem mogą one osiągać znaczne rozmiary, co wymaga, ze względów kosmetycznych i psychologicznych, leczenia operacyjnego.
Morfologicznie stwierdza się mierną proliferację nabłonka przewodów oraz przerost zrębu lącznotlcankowego przy braku tworzenia się i różnicowania gronek.
Dla chirurga ważny jest fakt, że niektóre czynne hormonalnie nowotwory mogą być przyczyną ginekomastii u chłopców. Do nich należą guzy jąder wydzielające estrogeny, guzy o różnej lokalizacji wytwarzające gonadotropiny, np. nabłoniak kosmówkowy lub wątrobiak zarodkowy oraz guz feminizujący kory nadnercza. W różnicowaniu przyczyn ginekomastii u chłopców należy również brać pod uwagę bardzo rzadko występujące w okolicy sutka guzy, takie jak włókniak, naczyniak krwionośny lub ttuszezak. Leczenie. Stwierdzenie feminizującego guza kory nadnerczy jest wskazaniem do jego chirurgicznego usunięcia wraz z nadnerczem.
