Wrodzona torbiclowatośe trzustki. Charakteryzuje się jej torbielowatą budową przy prawidłowym rozwoju pęcherzyków, wysp i przewodów. Pod błoną surowiczą, jak też na przekroju, widoczne są liczne, drobne torbielłri. Schorzenie to może towarzyszyć torbielowatości nerek i wątroby oraz wadom ośrodkowego układu nerwowego, dając objawy zbliżone do obserwowanych w zwłóknieniu torbielowatym trzustki.
Trzustka dodatkowa (ektopiczna). Najczęściej, gdyż w 70%, umiejscawia się w ścianie przewodu pokarmowego: w żołądku, dwunastnicy, uchyłku Meckela, jelicie cienkim. Rzadziej spotykana jest w krezce jelita, pęcherzyku żółciowym, płucach i wątrobie (24). W przewodzie pokarmowym najczęściej położona jest w błonie śluzowej pod nią lub pod błoną surowiczą. Ma postać nieregularnego, żółtawego guzka, o wyglądzie prawidłowej trzustki, wielkości od kilku milimetrów do 2 cm, zwykle z owrzodzeniem w części środkowej. Wyjątkowo guzek może być uszypułowany. Morfologicznie ma budowę prawidłowej trzustki, wykazuje również jej normalną czynność. U dzieci występuje rzadko, częściej spotykana jest u dorosłych. Może ulegać zmianom zapalnym, owrzodzeniom, rozrostom nowotworowym, jak też być przyczyną perforacji przewodu pokarmowego. Wyjątkowo mogą się w niej rozwinąć zmiany odpowiedzialne za hipoglikemię z nadmiaru insuliny (28).
Objawy i rozpoznanie. W większości przypadków przebiega bezobjawowo. Owrzodzenia i zmiany zapalne dają objawy podobne do wrzodowych, a więc bóle brzucha, krwawienie z przewodu pokarmowego, wymioty, brak łaknienia. Mogą to być również objawy ostrego zapalenia otrzewnej przy perforacji przewodu pokarmowego. Umiejscowiona w okolicy wpustu trzustka dodatkowa może dawać objawy zwężenia odźwiernika: wzdęcie, uczucie wypełnienia żoładka, wymioty, bóle brzucha
(14) . Rzadko trzustka dodatkowa jest przyczyną wgłobienia jelitowego (19, 24). Rozpoznanie elctopicznej trzustki jest trudne. W badaniach rentgenowskich przewodu pokarmowego można stwierdzić ubytek cieniowy, np. w umiejscowieniu przy wpuście, lub osłabienie perystaltyki jelita. Zwykle jednak wynik badania rentgenowskiego jest prawidłowy. Czasem guzek dodatkowej trzustki można znaleźć w badaniu endoskopowym, a nawet ustalić jego rozpoznanie wykonując biopsję guzka położonego w błonie śluzowej (14). Również scyntygrafia' może być pomocą w rozpoznaniu trzustki ektopicznej.
Leczenie jest operacyjne. Polega na wycięciu dodatkowej trzustki przez wyłusz- czenie guzka lub resekcję ściany przewodu pokarmowego.
